SGK HİZMET TESPİTİ DAVASI

Hizmet tespit davası 5510 sayılı Kanun’a göre sigortalı sayılan işlerde çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumunca tespit edilemediğinde veya eksik bildirilmiş hizmetlerin tescil edilmediğinin sonradan öğrenildiğinde tespiti amacıyla açılan davadır. Hizmet tespit davaları, Sosyal Güvenlik Kurumuna verilip de tescillenmiş işe giriş bildirgelerindeki yanlış yazılan kimlik kayıtlarının ve sigorta sicil numaralarının tashihi, sigortalının kendisine ait olması gerekirken, başkası adına geçirilen, aktarılan veyahut bildirilmiş olan çalışma sürelerinin sahibine kazandırılması, hizmet süresinin sahih başlangıcının tespiti gibi konuları ele alır. (Mehmet Bulut - TBB Dergisi 2011-97-1108)

Bu yazımızda SGK Hizmet Tespiti Davası nedir? Nasıl Açılır? Zamanaşımı Süresi Nedir? Görevli Mahkeme Hangisidir? konularını ele alacağız.

SGK HİZMET TESPİTİ DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR?

5510 Sayılı Kanun'un 86. maddesinin 9. fıkrası şu şekilde düzenlenmiştir:

Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır

İlgili amir hüküm dikkate alındığından SGK Hizmet Tespiti davalarında görevli mahkeme İş Mahkemeleri'dir.

Yetki konusuna değinmek gerekirse; İş Mahkemeleri Kanunu'nun 5. maddesindeki düzenlemede ise;

İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz.

hükmü ile yetkili mahkemenin ise davalının yerleşim yeri mahkemesi yahut işin yapıldığı yer mahkemesi yetkilidir.

SGK HİZMET TESPİTİ DAVASINDA TARAFLAR

Hizmet tespiti davasında taraflar genellikle şu şekilde belirlenir:

Davacı Taraf (Sigortalı): Sosyal güvenlik haklarından tam ve doğru şekilde yararlanamayan, hizmet süresinin ve prim gün sayısının tespitinde hatalı uygulamalardan mağdur olan gerçek veya tüzel kişiler davacı olarak süreci başlatır.
Davalı Taraf (SGK): SGK, sigortalının hizmet tespiti ile ilgili iddialarını, prim ödeme kayıtları ve işe giriş-çıkış tarihleriyle desteklemek amacıyla savunmaya konu olur.
Davalı Taraf (İşveren): İşveren, ilgili dönemde SGK bildirimini yapmadığı yahut eksik yaptığı gerekçesiyle davalıdır. Taraflar arasında, hizmet süresinin doğru bir şekilde hesaplanması için gerekli tüm belge ve bilgilerin paylaşılması sürecin şeffaflığı açısından önem taşır.

Davada tarafların hak ve yükümlülüklerinin net olarak belirlenmesi, ilerleyen süreçte yapılacak delil incelemeleri ve mahkeme kararlarının temelini oluşturur.

SGK HİZMET TESPİTİ DAVASINDA ZAMANAŞIMI

Aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içerisinde iş mahkemesine başvurarak, alacakları ilâm ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları dikkate alınır

Sözü edilen beş yıllık süre zamanaşımı süresi olmayıp; hak düşürücü süredir. Fakat buradaki hak düşürücü süre mutlak olarak uygulanmamaktadır. Yargıtay tarafından belirlenen şu kriterlerde hak düşürücü süre uygulanmaz:

Müfettiş durum tespit tutanağı ya da tahkikat raporlarıyla çalışma tespit edilmişse,
Asgari işçilik incelemesi neticesinde işverenden sigortalının primleri Kurumca icra yoluyla tahsil edilmişse,
İşveren imzalı ücret tediye bordrosunda sigortalıdan sigorta primi kestiğini açıkça gösterdiği halde sigorta primini Kuruma yatırmamışsa,
Sigortalı durumunda iken memurluğa geçmiş olursa,
İşe giriş bildirgesi Kuruma süresinde verilmiş; fakat bordrosu ve primi SGK’ya intikal ettirilmemişse,
İşçilik hakları tazminatlarına (ihbar, kıdem tazminatı, ücret alacağı vs.) ilişkin aynı döneme ait kesin hüküm niteliğini taşıyan yargı kararları varsa, hizmet tespit davaları zamanaşımına uğramaz.(İhsan Çakmak; Şerhli Sosyal Sigortalar Kanunu-Cilt 2, Adalet Yayınevi, Ankara 2004, s. 1803; Mahmut Çolak, Ercüment Öztürk; Hizmet Tespit Yöntemleri ve Çözüm Yolları, Yaklaşım Yayınları, Ankara 2006, s.263)

Sıkça Sorulan Sorular

Hizmet Tespiti Davası Geriye Dönük Kaç Yıl İçin Açılabilmektedir?

Hizmet tespiti davası, geriye dönük 5 yıl için açılabilmektedir. Fakat bu kural, Yargıtay tarafından kati suretle uygulanan bir kural değildir ve birçok istisnası bulunmaktadır. Örneğin işe girişinizi günsüz olarak yapmış bir işverene karşı her zaman dava açılabilmektedir.

Hizmet Tespiti Davası Hangi Delillerle İspat Edilebilir?

Hizmet tespiti davasında tanık, yazılı belgeler, banka kayıtları gibi deliller önem arz etmektedir. Fakat işçi, davasını bunlar dışında da her türlü delille ispat edebilmektedir.

Hizmet Tespiti Davasında Zorunlu Arabuluculuk Dava Şartı Mıdır?

Hayır. Hizmet tespiti davası niteliği gereği bir tespit istemi olduğundan arabuluculuğa tabi değildir.

Hizmet Tespiti Davası Ne Kadar Sürer?

Kesin bir süre belirtmek zor olsa da ilk derece mahkemesindeki süreç genellikle 2-3 yıl sürer. Fakat hizmet tespiti davalarında istinaf ve temyiz yolları açık olduğundan genellikle 5-6 yıl süren hizmet tespiti davalarıyla sıkça karşılaşmaktayız.

Hizmet Tespiti Davası Avukatlık Ücreti Ne Kadar?

2025 yılı AAÜT'ye göre en az ücret 30.000 TL'dir. Fakat bu alınabilecek en düşük ücrettir. Bunun altında bir ücret ile anlaşma yapılması mümkün değildir.