GÜVENLİK SORUŞTURMASINA İTİRAZ VE İPTAL DAVASI

Güvenlik soruşturması, 7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu ile düzenlenmiştir. İlgili kanun, Kanun, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek verilerin kullanılmasına ilişkin temel ilkeleri, kimler hakkında yapılacağını, araştırma konusu edilecek bilgi ve belgelerin neler olduğunu, bu bilgilerin ne şekilde kullanılacağını, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağını, Değerlendirme Komisyonunun oluşumu ve çalışma usul, esaslarını, veri güvenliği ile verilerin saklanma ve silinme sürelerini düzenlemektedir.

Bu yazımızda olumsuz neticelenen güvenlik soruşturmasına itiraz ve iptal davası konularına değineceğiz.

Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Nedir?

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması göreve ilk kez atanacak yahut yeniden memurluğa atanacak kişinin göreve atanmadan önce idare tarafından yapılan bir güvenlik politikasıdır.

Güvenlik Soruşturması;

Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin,
Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının,

mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.

Arşiv Araştırması ise;

Kişinin adli sicil kaydının,
Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığının,
Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının,
Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci ve 231 inci maddesinin onüçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,
Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının,

mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.

Güvenlik Soruşturması Kimlere Yapılır?

Güvenlik soruşturmasının kimler hakkında yapılacağı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yapılmasına Dair Yönetmelik'te düzenlenmiştir.

İlgili yönetmeliğe göre;

Kamu kurum ve kuruluşlarının gizlilik dereceli birim ve kısımlarında çalıştırılacak kamu personeli.
Milli Savunma Bakanlığı teşkilatında çalıştırılacak kamu personeli.
Genelkurmay Başkanlığında çalıştırılacak kamu personeli.
Emniyet Genel Müdürlüğünde çalıştırılacak kamu personeli.
Jandarma Genel Komutanlığında çalıştırılacak kamu personeli.
Sahil Güvenlik Komutanlığında çalıştırılacak kamu personeli.
Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığında çalıştırılacak kamu personeli.
Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler.
Üst kademe kamu yöneticileri.
Özel kanunları gereğince güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler.
Milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birim, proje, tesis ve hizmetlerde statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın istihdam edilenler.

Güvenlik Soruşturması Kim Tarafından Yapılır?

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması;

Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı,
Emniyet Genel Müdürlüğü,
Mahalli mülki idare amirlikleri,

tarafından yapılır.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimler, kendilerine iletilen taleple sınırlı olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının arşivlerinden ve elektronik bilgi işlem merkezlerinden gerekli bilgi ve belgeler ile 7315 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki karar ve kayıtları almaya yetkilidir.

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla görevli birimlerde yetkilendirilmiş personel;

Hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayar kayıtlarında ve loglarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapamaz.
Log kayıtlarını değiştiremez veya silemez.
Elde edilen bilgileri paylaşamaz veya yayın yoluyla duyuramaz.
Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri, yetkisiz kişilerle paylaşamaz ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğer iletişim kanallarına veremez.

Güvenlik Soruşturması Ne Kadar Sürer?

Güvenlik soruşturması Yönetmeliğin 12. maddesinde "Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması taleplerinin ilgili kuruma ulaşmasından itibaren; Arşiv araştırması sonuçları en geç 30 iş günü, Güvenlik soruşturması sonuçları en geç 60 iş günü, içinde talep eden kuruma bildirilir." şeklinde düzenlenmiştir. Fakat bu süre, güvenlik soruşturması talebinin ilgili kuruma gelmesinin ardından güvenlik soruşturması yapan kurumun cevap süresidir. Dolayısıyla aradaki talep süreleri vs. de dikkate alındığında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması süresi genellikle 4-5 ayı bulabilmektedir. Atama bekleyen ve bunun için güvenlik soruşturması bekleyen memur adayı sürenin uzaması sebebiyle olumsuzluğa kapılmamalıdır. Zira ilgili iç yazışmalar vb. sebeplerle bu süre uzayabilmektedir.

Güvenlik Soruşturmasına İtiraz ve İptal Davası

Memurluk için atama bekleyen ve güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanan kişiler tıpkı diğer idari işlemlerde olduğu gibi itiraz ve iptal davası yoluna başvurabilecektir. Güvenlik soruşturmasına itiraz ve iptal davası için hak düşürücü süre 30 gün olarak düzenlenmiştir. 30 gün süre, hak düşürücü süre olduğundan ilgili sürenin geçmesi halinde bir daha dava açabilmek mümkün değildir. İlgili davanın açılmasının ardından ayrıca mahrum kalınan maaş ve diğer haklar için de tam yargı davası açılabilmesi mümkündür.

Güvenlik Soruşturmasına İtiraz ve İptal Davası Yetkili ve Görevli Mahkeme

Güvenlik soruşturmasına itiraz ve iptal davası için görevli mahkeme İdare Mahkemesi'dir. Yetkili mahkeme ise işlemin tesis edildiği yer mahkemesidir.

Güvenlik Soruşturmasına İtiraz ve İptal Davasında Yürütmenin Durdurulması

Güvenlik soruşturmasına karşı iptal davası açan kişi mahkemeden ayrıca yürütmenin durdurulmasını isteyebilecektir. Mahkeme tarafından yürütmenin durdurulmasına karar verilmesi halinde kişi kamu görevine atanacak ve dava sonuçlanıncaya dek kamu görevine devam edebilecektir.